Onderzoekers van Wageningen UR (Wageningen Universiteit en Researchcentrum) concluderen dat zorglandbouw een lonende activiteit kan zijn. Deze conclusie is te vinden in de eerste bedrijfseconomische analyse van verschillende bedrijfsopzetten voor zorgboerderijen. De resultaten van dit onderzoek zijn gepubliceerd in een rapport en een brochure en worden donderdag 9 maart a.s. gepresenteerd tijdens een bijeenkomst van regionale intermediairs landbouw en zorg in het Provinciehuis te Zwolle. De eerste brochure wordt die dag aangeboden aan de gedeputeerde Gert de Kok van de provincie Zeeland (medefinancier van het onderzoek).

Zorglandbouw staat de laatste jaren steeds meer in de belangstelling. In zorglandbouw krijgen bijvoorbeeld langdurig werklozen en mensen met een verstandelijke handicap of psychosociale problemen de nodige zorg op een zogenaamde zorgboerderij. Aan deelnemers/cliënten wordt zorg verleend door hen werkzaamheden en bezigheden te laten verrichten op de zorgboerderij. Het verblijf en het werken op een zorgboerderij draagt bij aan hun welbevinden. 

Er is een toenemende vraag vanuit de landbouw en de zorgsector en het aantal zorgboerderijen groeit sterk. Het recent opgerichte steunpunt en netwerk Landbouw en Zorg en de Vereniging van Zorgboeren stimuleren de kwaliteit en de bekendheid van zorglandbouw.

Tot dusver waren er nauwelijks gegevens over de economische haalbaarheid van het combineren van landbouw en zorg op het boerenbedrijf. De meeste zorgboeren beginnen vanuit grote betrokkenheid en enthousiasme met de zorgtaak, vaak zonder dat de economische consequenties duidelijk zijn. Het Centrum Platteland Zeeland vroeg de Wetenschapswinkel van Wageningen Universiteit te bemiddelen bij onderzoek naar de bedrijfseconomische consequenties van het starten van een zorgboerderij. Dit onderzoek is in de tweede helft van 1999 uitgevoerd door Plant Research International en de Leerstoelgroep Agrarische Bedrijfseconomie, beide onderdeel van Wageningen UR.

Op basis van interviews met bedrijfsleiders van zorgboerderijen zijn vijf typen zorgboerderijen onderscheiden die verschillen in de verhouding landbouwproductie en zorg. Dit leidt tot verschillen in aantal deelnemers, in aanpassingen van en op het bedrijf en in het belang dat gehecht wordt aan een efficiënte productie. De onderzoekers benoemden de volgende 5 typen: 

• Helpende Hand (1-3 deelnemers die worden ingeschakeld in het productiedeel van het bedrijf), 
• Zorg Neventak (1-3 deelnemers die voor een aanzienlijk deel van de tijd buiten de productietak werken), 
• Zorg Nevenbedrijf (uitgebreide vorm van de Zorg Neventak met 4-6 deelnemers),
• Geïntegreerd Landbouw Zorg Bedrijf (aangepast bedrijf waarbinnen 7-15 deelnemers werkzaam zijn) en 
• Zorg Focus Bedrijf (kleinschalig bedrijf met veel handwerk en nadruk op de zorg en 7-15 deelnemers). 

Voor elk type zijn schattingen gemaakt voor de opbrengsten en kosten die de zorgtaak met zich meebrengt. Er is ook een schatting gemaakt van de bijdrage die de deelnemers leveren aan de productie en de hoeveelheid tijd die de boer/boerin besteedt aan de zorgtak. Voor elk type zorgboerderij is het saldo van de zorgtak en de vergoeding voor de geleverde arbeid berekend. Het saldo van de zorgtak voor elk van de typen is vergeleken met de actuele resultaten van de bezochte zorgboerderijen. 

Enkele conclusies:

• De types hebben de potentie om voor de geleverde arbeid een vergoeding van minimaal 25 gulden per uur tot meer dan 40 gulden per uur te realiseren. 
• Een deel van de zorgboerderijen haalt een lager saldo dan mogelijk is, omdat het feitelijke aantal deelnemers lager is dan het aantal waarnaar gestreefd wordt, terwijl de investeringen zijn gebaseerd op het grotere aantal deelnemers. 
• Het saldo van de zorgtak is met name gevoelig voor de hoogte van de vergoeding van de begeleiding. 
• Zorg kan een hogere vergoeding voor de geleverde arbeid genereren dan andere alternatieve functies zoals agrarisch natuurbeheer, verkoop van streekproducten en agrotoerisme. 
• Opvang en begeleiding van deelnemers op een zorgboerderij lijkt goedkoper dan opvang in een dagactiviteitencentrum. 

Het rapport 'Landbouw en Zorg Loont' (nr. 160) is verkrijgbaar bij:
Wetenschapswinkel Wageningen UR
Stafafdeling Onderzoeksstrategie 
Postbus 9101, 6700 HB Wageningen. Tel. (0317) 48 46 61
E-mail: jeanny.vanderhoven@alg.kab.wag-ur.nl 
De prijs bedraagt f 15,-

De brochure is te verkrijgen bij: 
Landelijk Steunpunt Landbouw & Zorg
Schoonderbekerweg 12
3794 NB De Glind
Tel. (0342) 45 03 64

Company news release
n2264b