23 juni 2000

Wat tot voor kort door kenners uit de tuin- en landschapaanleg als onmogelijk werd beschouwd lijkt toch mogelijk: het ontwikkelen van een grootbloemige geelbloeiende Clematis. Dat blijkt uit het proefschrift waarop Willem Brandenburg, medewerker van Plant Research International, op 26 juni aanstaande aan de Wageningen Universiteit hoopt te promoveren. De kruising tussen grootbloemige Clematiscultivars en in vér verwante (kleinbloemige) gele Clematissoorten blijkt namelijk wel degelijk mogelijk. Omdat de Clematissen een veelheid aan bloemkleuren, en dus van inhoudstoffen bieden, kunnen de planten en hun kruisingen goed gebruikt worden voor het bestuderen van biochemische routes in planten. 

Het onderzoek van Brandenburg was in eerste instantie gericht op het duidelijkheid brengen in de groepsindeling binnen de Clematissen. Deze groepsindeling kan op meerdere manieren plaatsvinden. Het kan op taxonomische gronden. De planten worden daarbij beschreven zoals ze
aangetroffen worden: in hun natuurlijke en dus variërende omgeving. Alle Clematissoorten kunnen zo in ‘secties’ worden ingedeeld. Deze indeling is dan een gegeven, tenzij er fouten zijn gemaakt
bij de indeling. 

Daarnaast kan de groepsindeling plaats vinden op de cultuurwaarde van de soorten. Omdat de cultuurwaarden gedurende de tijd en tussen plaatsen variëren, zal ook de groepsindeling variëren. Zo kan op een bepaald moment in een bepaald land vooral de bloemkleur de basis zijn van de indeling, terwijl op een ander moment en in een ander land een indeling op bladgrootte beter gevonden wordt. Voor een goede indeling moeten de planten dan onder goed omschreven
omstandigheden worden opgekweekt. Alle cultivars worden daarna in zogenaamde ‘culta’ (enkelvoud culton) ingedeeld. Deze indeling is dynamisch, over vijf jaar kunnen de wensen van de gebruikers immers heel anders liggen.

Brandenburg vroeg zich in zijn onderzoek af, of de op dat moment geaccepteerde indeling in secties wel correct was, én of het gebruik van het begrip ‘culton’ beter wetenschappelijk onderbouwd kon worden. 

Brandenburg toonde aan dat een groep van geelbloeiende Clematissen die als 40 soorten
beschreven stonden, eigenlijk maar 6 verschillende soorten bevat. Dat betekent dat de gebruikers
van Clematissen, zoals tuin- en landschapsarchitekten en bedrijven voor tuinaanleg, voortaan met
een andere soortindeling zullen gaan werken.

In zijn proefschrift legt Brandenburg een wetenschappelijk basis onder het gebruik van 'culta'. Door de richtlijnen die hij heeft aangegeven, kunnen nu in alle gewassen groepsindelingen gemaakt worden op basis van zaken die in de dagelijkse praktijk van belang zijn. 

Clematis is voor Nederland een commercieel belangrijke sierplant. Nederland produceert per jaar
enige miljoenen planten, waarvan een groot deel geëxporteerd wordt. Een gele grootbloemige
Clematis zou een extra impuls kunnen geven aan de verkoop van deze planten. Er zijn namelijk
zeer weinig zomerbloeiende klimplanten met gele bloemen beschikbaar.

Uit het onderzoek van Brandenburg is gebleken dat Clematissoorten die geen directe verwanten van elkaar zijn, soms toch eenvoudig met elkaar te kruisen zijn. De kruising tussen grootbloemige
Clematissen en in verte verwante (kleinbloemige) gele Clematissen is bijvoorbeeld mogelijk. Er is
dan ook een grote kans dat uit het nageslacht van dit soort kruisingen grootbloemige gele
Clematissen geselecteerd kunnen worden.

Company news release
n2264h